October, 2013 | Μουσείο Βρανά

Αρχική » Posts made in October, 2013

Το καφενείο

Απέναντι από την πλαϊνή πόρτα του λεβητοστασίου βρίσκεται το καφενείο. Με τζάκι, έναν μεγάλο πάγκο και δυο ξύλινους καναπέδες, συχνά και με μια αυτοσχέδια σόμπα στη μέση, το μικρό αυτό οίκημα εξυπηρετούσε πολλές ανάγκες. Εδώ μαζεύονταν το πρωί οι εργάτες για να πιουν καφέ, εδώ περίμεναν οι πελάτες του ελαιοτριβείου, εδώ φιλοξενούσαν τον ειδικό τεχνίτη σακοποιό, που ερχόταν από την Αγιάσο για να επισκευάσει τα τρίχινα τσουπιά των πιεστηρίων. Επιπλέον, εδώ κοιμόταν όλο τον χρόνο ο φύλακας του εργοστασίου. Είπε … ο Παναγιώτης Αυγουστής, γενν. 1948, γιος και εγγονός φυλάκων του Ελαιοτριβείου Βρανά Ο πατέρας μου δούλευε στο εργοστάσιο του Βρανά τουλάχιστον σαράντα-πέντε χρόνια. Προηγουμένως, δούλευε ο πατέρας του, κι εκείνος πήρε τη δουλειά του. Ήταν σε μόνιμη βάση, δώδεκα μήνες το χρόνο, κοιμόταν συνεχώς στο φυλάκιο μέσα και είχε την επίβλεψη όλων των χώρων του εργοστασίου, είτε οι αποθήκες ήταν αυτές, είτε το εργοστάσιο μέσα. ...

Posted in οι χώροι & οι μηχανές

Οι αποθήκες του λαδιού

Το Ελαιοτριβείο Βρανά είχε τέσσερις αποθήκες ελαιολάδου. Η πρώτη είχε πρόσοψη στον δρόμο και λεγόταν η «καλή», αφού εδώ φυλάσσονταν τα καλύτερης ποιότητας λάδια, των μεγάλων παραγωγών-πελατών του ελαιοτριβείου. Σήμερα, στην αποθήκη αυτή έχει διαμορφωθεί ο χώρος υποδοχής του Μουσείου και, εκτός των αρχικών στοιχείων της (πιθάρια, βαρέλες κ.λπ.) που παρουσιάζονται in situ, εκτίθεται και μια σειρά από αντικείμενα αντιπροσωπευτικά της χρήσης και της εμπορίας του λαδιού και του ελαιοκάρπου. Οι άλλες τρεις λαδαποθήκες «έβλεπαν» στην αυλή. Οι δύο από αυτές είναι σχετικά χαμηλά κτήρια, με εξαιρετικά επιμελημένες τις πέτρινες πορτοσιές της εισόδου. Στη μεγαλύτερη το πάτωμα είναι στρωμένο με ακανόνιστο λιθόστρωτο (ντουσεμέ), ενώ στη μικρότερη με πατημένο χώμα. Αυτήν την τελευταία νοίκιαζε ο ιδιοκτήτης σε μεγάλους ελαιοκτηματίες της περιοχής, όπως στην οικογένεια Σουρλάγκα, με την οποία είχε συγγενική σχέση. Σε αυτήν παρουσιάζεται σήμερα η μόνιμη έκθεση με τίτλο «Η Λέσβος του Ελύτη». Επιπλέον, ως λαδαποθήκη χρησίμευε και ένας μικρός ισόγειος κεραμοσκεπής χώρος (χώρος 8), με έξι κιούπια, πιθανότατα μεταγενέστερη πρόχειρη προσθήκη για κάλυψη πρόσθετων αναγκών. Σήμερα φιλοξενεί τους...

Posted in οι χώροι & οι μηχανές

Το μηχανοστάσιο και το λεβητοστάσιο

Δίπλα στην αίθουσα παραγωγής βρίσκονται το μηχανοστάσιο και το λεβητοστάσιο, η «καρδιά» και ο «πνεύμονας» του ελαιοτριβείου. η ατμομηχανή Το μηχανοστάσιο ήταν ένας ζεστός και καθαρός χώρος. Εκεί, πάνω σε μια μεγάλη βάση από μαρμαρόπετρα από λατομείο του Καρυώνα, ήταν θρονιασμένη η ατμομηχανή. Πίσω της, ένας ξύλινος πάγκος με εργαλεία, και δίπλα, ο προθερμαντήρας του νερού. Όπως αναφέραμε παραπάνω, ο αρχικός εξοπλισμός του εργοστασίου κατασκευάστηκε στο Μηχανουργείο Λουκά και Καραμιτσόπουλου στη Μυτιλήνη. Εικάζεται ότι η πρώτη ατμομηχανή ήταν 14 ίππων. Το 1900, λίγα χρόνια μετά την έναρξη λειτουργίας του ελαιοτριβείου, ο Βρανάς παρήγγειλε νέα ατμομηχανή στο εργοστάσιο Ruston and Proctor. Θέλοντας να προλάβει να επωφεληθεί μιας καλής, όπως προμηνυόταν, συγκομιδής, απαίτησε η παραγγελία του να εκτελεστεί σε χρόνους που δεν επέτρεπαν στους Βρετανούς κατασκευαστές να ανταποκριθούν. Τότε, το Μηχανουργείο Λουκά και Καραμιτσόπουλου δεσμεύτηκε να κατασκευάσει εγκαίρως μια άρτια ατμομηχανή και, σε αντίθετη περίπτωση, να αποζημιώσει τον εργοστασιάρχη. Η κατασκευή ατμομηχανής στη Μυτιλήνη αποτελεί τεχνολογικό επίτευγμα για τα δεδομένα της εποχής και του νησιού, καθώς μόνο τα μεγάλα βιομηχανικά κέντρα...

Posted in οι χώροι & οι μηχανές

Ο κύριος χώρος παραγωγής

Ο κύριος χώρος παραγωγής είναι μια μεγάλη ορθογώνια αίθουσα. 22 μέτρα σε κάθε μακριά πλευρά, 12 στις στενές, ορίζουν μια συνολική επιφάνεια 264 τετραγωνικών μέτρων. Η ξύλινη στέγη έχει πλάτος, μαζί με την έδρασή της, 13 μέτρα, χωρίς ενδιάμεσα υποστυλώματα. Τα μεγάλα κυλινδρικά ξύλινα δοκάρια που την στηρίζουν, τα ταμπάνια, είναι κατασκευασμένα με ξυλεία που προερχόταν είτε από τη Μαύρη Θάλασσα είτε από το Άγιο Όρος. Την εντύπωση που έκαναν τα επιβλητικά κτίσματα, με τις μεγάλες στέγες τους να ακροβατούν πάνω στα χοντρά δοκάρια, αλλά και τη σημασία της ίδρυσης των μονάδων αυτών για την τοπική κοινωνία, φαίνεται ότι απηχεί η ονομασία ενός από τους αγαπημένους μουσικούς σκοπούς στη Λέσβο, «τα ξύλα» ή «τα ταμπάνια». Η παράδοση της Αγιάσου λέει ότι παιζόταν για να εμψυχώσει τους εθελοντές που κουβαλούσαν τα δοκάρια για το χτίσιμο του πρώτου ατμοκίνητου ελαιοτριβείου της περιοχής το 1879. Η επιμελημένη τοιχοποιία, που συνδυάζει ντόπια μαρμαρόπετρα και συμπαγή τούβλα, οι λαξευμένες πέτρες στις γωνίες, τα περίτεχνα τόξα από τούβλο που στεφανώνουν τα ανοίγματα, οι σφυρήλατες προστατευτικές...

Posted in οι χώροι & οι μηχανές

Οι μπατές

Μπατές ονομάζονταν οι μικρές αποθήκες όπου παρέμεναν οι ελιές μέχρι την άλεσή τους. Χαμηλά πέτρινα κτίσματα, το καθένα διαστάσεων 2,00 x 2,00 μ. το πολύ, χτίζονταν σε σειρά, είτε σε επαφή με τον κύριο χώρο του ελαιοτριβείου είτε στον περίβολό του. Οι παλιές μπατές του Ελαιοτριβείου Βρανά κατεδαφίστηκαν το 1985 και στη θέση τους έχει σήμερα διαμορφωθεί χώρος στάθμευσης. Στο πλαίσιο της μετατροπής του συγκροτήματος σε μουσείο, χτίστηκαν, σε διαφορετική θέση, μια σειρά από κτίσματα, των οποίων η εξωτερική όψη αναπαράγει τις μπατές. Σε ένα από αυτά, αναπαρίσταται η εικόνα μιας τέτοιας αποθήκης γεμάτης με στοιβαγμένα σακιά. Στο υπόλοιπο των νεόκτιστων αυτών χώρων έχει διαμορφωθεί χώρος εκθέσεων, σεμιναρίων, συνεδριακών και άλλων εκδηλώσεων. Το 2016-2017 χρόνια των μεγάλων προσφυγικών- μεταναστευτικών ροών στη Λέσβο, ο καλλιτέχνης Ai Weiwei, επέλεξε, εγκαταστάθηκε, εργάστηκε και δημιούργησε, με τους φοιτητές του από το Βερολίνο, στο χώρο των Ελαιοαποθηκών, έργα και ένα Ντοκιμαντέρ, με θέμα τη δραματική εμπειρία των ανθρώπων....

« Παλαιότερα Αποτελέσματα

Νεότερα Αποτελέσματα »