September, 2013 | Μουσείο Βρανά

Αρχική » Posts made in September, 2013

Η αποκατάσταση του μηχανολογικού εξοπλισμού

Μετά τη διακοπή της λειτουργίας του ελαιοτριβείου στις αρχές της δεκαετίας του 1980, ο μηχανολογικός εξοπλισμός του αποψιλώθηκε ή καταστράφηκε. Με στόχο την αποκατάσταση της αυθεντικής εικόνας του εργοστασίου, εντοπίστηκε και αγοράστηκε το 1999 παρόμοιος εξοπλισμός από το εγκαταλελειμμένο Ελαιοτριβείο Χιωτέλλη – Ερρεσιώτη στον Πολυχνίτο της Λέσβου. Τα μηχανήματα συντηρήθηκαν στα εξειδικευμένα εργαστήρια του Βιομηχανικού Μουσείου Ερμούπολης Σύρου. Αποκατεστημένα πλέον –τα περισσότερα ως προς τη μορφή τους, ορισμένα και ως προς τη λειτουργικότητά τους–, τοποθετήθηκαν στις ακριβείς θέσεις των αντίστοιχων αρχικών μηχανημάτων του ελαιοτριβείου. Όπου χρειάστηκαν συμπληρώσεις, έγιναν σύμφωνα με τα τυπολογικά χαρακτηριστικά των αρχικών εξαρτημάτων και με τρόπο ώστε να είναι εμφανές ότι πρόκειται για σύγχρονες προσθήκες. Τέλος, έγινε προσπάθεια ώστε οι λειτουργικές λεπτομέρειες των μηχανημάτων και των βοηθητικών στοιχείων της εγκατάστασής τους να είναι εμφανείς και κατανοητές στους επισκέπτες. Προκειμένου να σχηματίζει ο επισκέπτης μια αντιπροσωπευτική εικόνα του τρόπου λειτουργίας ενός μηχανοκίνητου ελαιοτριβείου, μέρος του μηχανολογικού εξοπλισμού είναι σε πλήρως λειτουργική κατάσταση και μπορεί να τεθεί σε κανονική λειτουργία: η πετρελαιομηχανή, ο άξονας με τους ιμάντες μεταφοράς,...

Posted in To Εγχείρημα

Η αρχιτεκτονική αποκατάσταση

Για δύο δεκαετίες το Ελαιοτριβείο Βρανά παρέμενε κλειστό, αφημένο στη φθορά του χρόνου, του καιρού και της έλλειψης φροντίδας. Οι στέγες κατέρρευσαν, οι τοίχοι αποσαθρώθηκαν, ο μηχανισμός αποψιλώθηκε. Η άλλοτε πολύβουη «μηχανή του Βρανά» δεν ήταν παρά ένας σωρός από βαθιά πληγωμένα κτήρια, μέχρι το 2005 που η πολιτιστική αστική μη κερδοσκοπική Εταιρεία Αρχιπέλαγος ξεκίνησε τις εργασίες αναστήλωσης. Η μελέτη αναστήλωσης, λαμβάνοντας εξ αρχής υπ’ όψιν αφ’ ενός την ιστορία και αφ’ ετέρου τη νέα χρήση του χώρου, έθεσε ως στόχους την αποκατάσταση της αρχικής μορφής του συγκροτήματος και τη διαμόρφωση ενός σύγχρονου, λειτουργικού χώρου υποδοχής κοινού, με μουσειακό, εκπαιδευτικό, πολιτιστικό και ψυχαγωγικό χαρακτήρα. Το έργο της αποκατάστασης, ενταγμένο στο ολοκληρωμένο πρόγραμμα ανάπτυξης αγροτικού χώρου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, κράτησε τέσσερα περίπου χρόνια, από το 2005 έως το 2009. Με σεβασμό στις πρωτογενείς κατασκευαστικές τεχνικές, διατηρώντας και αναδεικνύοντας την αυτοτέλεια των αρχικών χρήσεων των χώρων, αποφεύγοντας ωραιοποιήσεις και εξεζητημένες τεχνικές λύσεις, κάνοντας κάθε νεώτερη παρέμβαση εμφανώς αναγνωρίσιμη, έγιναν οι εξής εργασίες: Τοίχοι: Καθαιρέθηκαν τα σαθρά τμήματα του λιθόκτιστου φέροντος οργανισμού...

Posted in ΠΡΩΤΗ ΣΕΛΙΔΑ

Το Μουσείο-Ελαιοτριβείο Βρανά

Το Ελαιοτριβείο – Μουσείο Βρανά βρίσκεται στη Λέσβο, στον οικισμό Παπάδο, στον κόλπο της Γέρας, περί τα 20 χλμ από την πόλη της Μυτιλήνης. Ανήκει στην Πολιτιστική Αστική μη κερδοσκοπική ‘’Εταιρεία Αρχιπέλαγος’’ , η οποία με Πρόεδρο τον αείμνηστο Σκηνοθέτη Νίκο Κούνδουρο, την εικοσαετία 1997-2017, το δημιούργησε και το διαχειρίζεται. Πρόκειται για ένα από τα παλαιότερα ελαιοτριβεία της Λέσβου, το οποίο ανήκε στην οικογένεια του Νομπελίστα Ποιητή Οδυσσέα Ελύτη. Μετά τα έργα Αναστήλωσης- Αποκατάστασης, το καλοκαίρι του 2009, οπότε και εγκαινιάστηκε λειτουργεί ως Μουσείο ,και είναι ανοικτό όλες τις μέρες της εβδομάδας εκτός της Δευτέρας. Οι επισκέψεις οργανωμένων γκρουπ προγραμματίζονται κατόπιν συνεννόησης με την υπεύθυνη κα Ελένη Καραγιάννη στο τηλέφωνο 22510 82007. Video Ντοκιμαντέρ Β. Λουλέ & Κ....

Posted in ΠΡΩΤΗ ΣΕΛΙΔΑ

Από το δέντρο στη «μηχανή»

Η ίδρυση μηχανοκίνητων ελαιοτριβείων προκάλεσε τομή στην ιστορία του ελληνικού λαδιού. Σε σχέση με την υποδομή των παλιών, χειροκίνητων, ζωοκίνητων ή υδροκίνητων, ελαιόμυλων, η ατμομηχανή και τα μέσα υποστήριξης της λειτουργίας της –λεβητοστάσιο, καμινάδα, αποθήκη καύσιμης ύλης, τροχαλίες, ιμάντες κ.ο.κ.– απαιτούσαν μεγαλύτερους χώρους, πιο σύνθετες κατασκευές, περισσότερο και πιο εξειδικευμένο προσωπικό. Σε αντάλλαγμα, επιτάχυναν την παραγωγή, με αποτέλεσμα να μειωθεί σημαντικά ο χρόνος παραμονής του ελαιοκάρπου στην αποθήκη και, άρα, ο κίνδυνος ανάπτυξης υψηλής οξύτητας στο παραγόμενο λάδι και να υπερδεκαπλασιαστεί η ποσότητα των ελιών που αλέθονταν, σε σχέση με τους ζωοκίνητους μύλους. Έτσι, η ατμομηχανή και, αργότερα, η πετρελαιομηχανή και το ηλεκτρικό ρεύμα προσέφεραν καλύτερη ποιότητα και μεγαλύτερη ποσότητα λαδιού. Είναι ενδεικτικό ότι, τη δεκαετία του 1960, το ελαιοτριβείο άλεθε 12-14 μόδια, δηλαδή 7,5-9 τόνους ελιές, τη μέρα, ενώ στο σύνολο της ελαιοκομικής περιόδου αλέθονταν κατά μέσο όρο 1.500 μόδια, δηλαδή 960 τόνοι. Δεδομένου ότι από ένα μόδι ελιές εξάγονταν περίπου 130 κιλά λάδι, συμπεραίνουμε ότι παράγονταν περίπου 125 τόνοι λάδι, σε ένα μόνο ελαιοτριβείο. Παρά τις μεγάλες αλλαγές που επέφερε η εκμηχάνιση της διαδικασίας παραγωγής του...