October, 2013 | Μουσείο Βρανά

Αρχική » Posts made in October, 2013

Η οικογένεια Βρανά

Ο Βρανάς, γιος του Νικολάου Χατζημιχαλάκη, έζησε στο δεύτερο μισό του 19ου αιώνα. Αντί για το Χατζημιχαλάκης κράτησε για επώνυμο το πατρώνυμό του. Έτσι, έμεινε γνωστός ως Βρανάς Νικολάου. Η οικογένειά του είχε μεγάλη κτηματική περιουσία και ασχολιόταν με την καλλιέργεια της ελιάς. Εκείνος, γνήσιο παιδί του καιρού του, γρήγορα αντιλήφθηκε τις τάσεις και τις δυνατότητες που διαμορφώνονταν στην οικονομία και προχώρησε ένα βήμα πιο πέρα. Η ίδρυση ατμοκίνητου ελαιοτριβείου, του πρώτου στον Παπάδο, ενός από τα πρώτα στη Γέρα και σ’ ολόκληρη τη Λέσβο, στάθηκε καθοριστικής σημασίας για τον ίδιο, την οικογένειά του και το χωριό του. Στις 20 Νοεμβρίου του 1887, όπως χαραγμένη στην πέτρα έμεινε η επιγραφή να θυμίζει πάνω από την κεντρική είσοδο, πρωτολειτούργησε η «μηχανή του Βρανά», φέρνοντας τη δική της μικρή επανάσταση στη ζωή του τόπου. Σε μια εποχή όπου η εικόνα της μηχανής ήταν εντελώς ανοίκεια, μπορούμε να φανταστούμε την εντύπωση που θα έκαναν στους ντόπιους τα γυαλιστερά, ογκώδη μηχανήματα με τους ιμάντες και τα έμβολα, το μεγάλο συγκρότημα, το πελώριο φουγάρο,...

Posted in Τόπος & χρόνος

Ο Παπάδος Λεσβου

«Κωμόπολις εκ των αρίστων και πλουσιωτέρων της περιφερείας (…) παράγει έλαιον και διάφορα οπωρικά», αναφέρει για τον Παπάδο ο ιστορικός της Λέσβου Οικονόμος Σταύρος Τάξης το 1909. Ο Παπάδος είναι ένα από τα μεγαλύτερα χωριά της Γέρας και το πιο κοντινό στο λιμάνι του Περάματος. Στις γραπτές πηγές αναφέρεται από τον 17ο αιώνα. Σύμφωνα με την παράδοση, στη θέση του σημερινού ναού του Ταξιάρχη υπήρχε παλιότερα άλλος, μικρότερος ναός, καθολικό ενός μοναστηριού, από τους μοναχούς του οποίου πήρε το χωριό το όνομά του. Ο σημερινός μεγαλοπρεπής ναός χτίστηκε το 1836 από τον γνωστό μάστορα Στρατήγη Καρέκο. Στα 1850 αναφέρεται ότι ο Παπάδος είχε διακόσια περίπου σπίτια, ενώ το 1909 τετρακόσιες ογδόντα οικογένειες. Το 1882 αναφέρεται πληθυσμός 1.200 κατοίκων και το 1928 απογράφονται 1.300. Πυκνοί ελαιώνες τριγυρίζουν ακόμη σήμερα το χωριό, που προφανώς είχε παράδοση αιώνων στην ελαιοκαλλιέργεια και στην παραγωγή λαδιού. Εύλογα, λοιπόν, ο Παπάδος βρέθηκε να πρωτοστατεί στην εισαγωγή της ατμοκίνησης και στη βιομηχανοποίηση της παραγωγής. Στις αρχές του 20ού αιώνα, στο χωριό λειτουργούσαν τουλάχιστον πέντε ελαιοτριβεία....

Posted in Τόπος & χρόνος

Η Γέρα και το Πέραμα Λεσβου

Τι να πεις για τη Γέρα; Τα ’πε όλα ο Ποιητής: … εκεί που, πραγματικά, τα δεσμά του χρόνου λύνονται κι η ίδια η βαρύτητα της γης αισθάνεσαι ν’ αντισταθμίζεται σαν από ισχυρή ουράνια έλξη, έτσι που όλα τα πράγματα ν’ αποχτούν μιαν απίστευτη αλαφράδα και μια επιμηκυντική κατά τα ύψη παραμόρφωση, σαν άλλα νυχτερινά πλάσματα του Θεοτοκόπουλου, είναι, χωρίς αμφιβολία, στον κόλπο της Γέρας. Ο πλατύς μαλακός δρόμος από κοκκινόχωμα που σε πάει “ απ’ τσ’ γύρ’ ”, όπως λένε οι ντόπιοι, στα πέντε ονομαστά χωριά του αποτελεί ένα είδος προτελευταίο σκαλοπάτι στους απέραντους κλιμακωτούς ελαιώνες που ζώνουν απ’ όλες τις πλευρές και πλαισιώνουν το αναστραμμένο, το γιγάντιο, το ψιλοδουλεμένο στο ασήμι, το θριαμβευτικό κάτοπτρο της στρογγυλής αυτής θαλάσσης. Οδυσσέας Ελύτης, «Η άλλη Λέσβος», εισαγωγή στο Ο Ζωγράφος Θεόφιλος, 1973 Στο νοτιοανατολικό μέρος του νησιού, η θάλασσα τρυπώνει στη στεριά και φτιάχνουν μαζί έναν κόλπο κλειστό, ήρεμο, γλυκό, σαν λίμνη. Τριγύρω του οι ελαιώνες κατηφορίζουν απαλά ώς την άκρη του γιαλού. Από ψηλά άμα τον κοιτάξεις, ακόμη κι...

Posted in Τόπος & χρόνος

Η εξέλιξη της ελαιοπαραγωγής

Η ελιά καλλιεργήθηκε στη Λέσβο από τους αρχαίους χρόνους. Τότε, βέβαια, η έμφαση ήταν στην αμπελοκαλλιέργεια και στην παραγωγή και διακίνηση του περίφημου λεσβίου οίνου. Η οικονομία του τόπου βασιζόταν στη γεωργία και την κτηνοτροφία, με σημαντικές παράλληλα επιδόσεις στο εμπόριο, χάρη στις δυνατότητες της γεωγραφικής θέσης του. Αναπτύχθηκε έτσι μια εύρωστη οικονομία, που με τη σειρά της παρείχε πρόσφορο πλαίσιο για πνευματική και καλλιτεχνική δημιουργία, με αποκορύφωμα τη γέννηση της λυρικής ποίησης. Η γενικότερη παρακμή του νησιού τη βυζαντινή περίοδο, όταν οι πειρατικές επιδρομές ανάγκασαν τους κατοίκους του να εγκαταλείψουν τα παράλια και να στραφούν στα ενδότερα και, άρα, την οικονομία τους να γίνει πιο εσωστρεφής, μπορούμε να εικάσουμε ότι περιόρισε την καλλιέργεια της ελιάς και την παραγωγή λαδιού στην κάλυψη τοπικών αναγκών και μόνο. Ο αυτοκαταναλωτικός χαρακτήρας της ελαιοπαραγωγής φαίνεται ότι διατηρήθηκε μέχρι και την πρώτη περίοδο της Τουρκοκρατίας. Η ελαιοκομική δραστηριότητα άρχισε να επεκτείνεται σημαντικά από τον 17ο αιώνα και μετά. Η ολοένα αυξανόμενη ζήτηση ελαιολάδου στο εσωτερικό της οθωμανικής αυτοκρατορίας, κυρίως στη μεγάλη αγορά της...

Posted in Τόπος & χρόνος

Το βιομηχανικό «θαύμα» στη Λέσβο

Και να μην ήθελαν, οι κάτοικοι της Λέσβου δεν θα μπορούσαν παρά να ασχοληθούν με το εμπόριο. Είναι η θέση του νησιού τέτοια, και οι ρότες που διαχρονικά ακολουθούσαν τα δρομολόγια των πλοίων που συνέδεαν Ανατολή με Δύση. Μετά την αξιοποίησή της ως κέντρου διαμετακομιστικού εμπορίου από τους Γατελούζους της Γένοβας για λίγο παραπάνω από εκατό χρόνια (1355-1462), ο Μωάμεθ ο Πορθητής προσάρτησε τη Λέσβο στη νεοσύστατη Οθωμανική Αυτοκρατορία το 1462. Οι ποικίλοι περιορισμοί που έθετε η οθωμανική διοίκηση στην οικονομία, με κυριότερο την επιβολή μονοπωλίου στη διακίνηση βασικών διατροφικών ειδών, σε συνδυασμό με τα φορολογικά βάρη, έβαλαν φρένο για μερικούς αιώνες στην εμπορική ανάπτυξη του νησιού. Η υπογραφή, όμως, της συνθήκης του Κιουτσούκ-Καϊναρτζή το 1774, μετά τον πρώτο μεγάλο ρωσοτουρκικό πόλεμο, έπνευσε ούριο άνεμο στα πανιά του διά θαλάσσης εμπορίου και οι Λέσβιοι επωφελήθηκαν για να ταξιδέψουν στα ασιατικά παράλια και στη Μαύρη Θάλασσα. Μεγαλύτερης σημασίας, όμως, για την ανάπτυξη του νησιού στάθηκαν οι εξελίξεις τον 19ο αιώνα. Η αγγλο-οθωμανική εμπορική συμφωνία το 1838 και το περίφημο Τανζιμάτ...

« Παλαιότερα Αποτελέσματα

Νεότερα Αποτελέσματα »